دیوار سبز
دیوار سبز، یک پوشش گیاهی است که به صورت عمودی نصب می شود. تمام یا قسمتی از دیوارهای سبز توسط گیاهان پوشیده شده اند. در سال های اخیر ، افراد زیادی از این تکنولوژی برای زیباسازی نمای بیرونی و داخلی ساختمان خود استفاده کرده اند. دیوار سبز به عنوان یکی از زیباترین طراحی های فضای سبز شناخته می شود که نقش مهمی در زیباسازی شهرها ایفا می کند. احداث دیوار سبز در کشورهای پر جمعیت دنیا که تعداد زیادی خودرو و کارخانه در آنها وجود دارد، از اهمیت بیشتری برخوردار است. گیاهان موجود در ساختار دیوارهای سبز طبیعی موجب پاکسازی هوا می شوند. شلوغی شهرها و افزایش آلودگی در شهرهای ایران هم باعث شده است تا مسئولین با جدیت بیشتری موضوع طراحی دیوار های سبز را دنبال کنند.
نام های دیگر دیوار سبز
تاریخچه دیوار سبز
گرین وال یا دیوار سبز چیست؟
دیوارهای سبز با استفاده از انواع مختلفی از گیاهان پوشیده شده اند. گیاهان موجود در این دیوارها به وسیله ی سیستم های عمودی پشتیبانی می شوند. گیاهانی که در ساختار دیوارهای سبز استفاده می شوند، به دیوارهای ساختمان متصل هستند. آنها آب و مواد موردنیاز برای رشد را از این طریق تامین می کنند. این گیاهان در یک محیط کشت مناسب (خاک، سنگ یا آب) قرار دارند.
دیوار سبز هوشمند smart green wall
امروزه با پیشرفت تکنولوژی و استفاده از هوش مصنوعی، دیوارهای سبزی را احداث می کنند که ویژگی های بیشتری نسبت به دیوار های سبز معمولی دارند. فرایندهای آبیاری، کنترل رطوبت و دما در این نوع دیوار سبز، به کمک سیستم هوشمند انجام می شوند. برای کنترل و مدیریت دیوارهای سبز هوشمند از سیستم های اتوماتیک خودکار و قابل برنامه ریزی استفاده می شود.
ایده اولیه این دیوارها از تابلوهای قدیمی چوبی گرفته شده است. گرین وال هوشمند دارای یک قفسه متحرک است. پانل های پلاستیکی به صورت عمودی در این قفسه به هم متصل شده اند. مدیریت و نظارت بر دیوارهای سبز هوشمند از طریق موتور و تعدادی سنسور صورت می گیرد. هنگامی که سنسور یا حسگر متوجه خشک بودن خاک دیوار سبز می شود، موتورها در قفسه حرکت می کنند. این امر موجب می شود تا آب به صورت عمودی به همه قسمت های دیوار زیستی برسد. مطالعات نشان می دهند که یک دیوار سبز هوشمند قادر است تا 57% از مواد شیمیایی مضر موجود در محیط داخلی را کاهش دهد. دیوار گیاهی هوشمند مانند یک بیوفیلتر شبیه سازی شده می باشد و از طریق گردش هوای محیط موجب بازدهی بیشتر گیاهان می گردد.
مزایای دیوار سبز هوشمند
مزایای دیوار سبز
فرایندهای فتوسنتز، تبخیر و تعرق گیاهان موجب خنک شدن هوا می شوند. از طرفی گیاهان با تولید سایه می توانند دمای محیط را کاهش دهند.
دیوارهای زیستی می توانند گرمای زیاد هوا در تابستان را با کمک فتوسنتز کاهش دهند. علاوه بر این، نقش مهمی در به دام انداختن ذرات معلق و کاهش سطح آلودگی هوا ایفا می کنند. دیوارهای سبز به عنوان یک عایق حرارتی عمل می کنند و به این ترتیب میزان مصرف انرژی را کاهش می دهند. استفاده کمتر از برق موجب می شود تا مقدار کمتری آلودگی توسط محصولات مختلف تولید شود. کاهش آلودگی موجود در هوا باعث بهبود کیفیت آن می گردد. فرایندهای زیستی گیاهان می توانند آلاینده هایی مانند تولوئن، زایلن و ... موجود در هوا را حذف نمایند.
با احداث دیوارهای زنده، متخصصین رشته های طراحی، فضای سبز، معماری، مشاوران آبیاری و ... می توانند در این زمینه فعالیت کنند. افزایش تعداد دیوارهای سبز در یک محل، تقاضا برای عرضه مواد گیاهی (کود، محصولات گلخانه ای، مکمل های رشد گیاه و...) را بیشتر می کند. به این صورت، کسب و کارهای بیشتری ایجاد می شوند.
تغییرات دمایی، تاثیر منفی بر مصالح ساختمانی آلی می گذارند. دیوارهای سبز می توانند نوسانات حرارتی را محدود نمایند. این دیوارها از صدمه دیدن رنگ، روغن و سنگ تراشی بیرون ساختمان در مقابل اشعه ماوراء بنفش و باد و باران جلوگیری می کنند.
یکی از مزایای احداث دیوار سبز کاهش سر و صدا است. این دیوارها به عنوان یک عایق صوتی عمل می کنند. آنها می توانند فرکانس های صدا را مسدود کنند. این ویژگی باعث شده است تا از دیوارهای سبز در بزرگراه ها، جاده ها و خطوط راه آهن شمال آمریکا و اروپا استفاده شود.
دیوار سبز محیط مناسبی برای حشرات گرده افشان و بی مهرگان می باشد. ضمن اینکه زیستگاه و محل مناسبی برای لانه سازی گونه های مختلف پرندگان است.
دیوار سبز محیط مناسبی برای حشرات گرده افشان و بی مهرگان می باشد. ضمن اینکه زیستگاه و محل مناسبی برای لانه سازی گونه های مختلف پرندگان است.
طراحی دیوار سبز در فضای داخلی و نمای بیرونی ساختمان ها تاثیر بسزایی در سلامت انسان ها دارد. سرسبزی و شادابی دیوارهای زیستی باعث افزایش رضایت شغلی و بهره وری می گردد. ضمن اینکه در بهبود شرایط بیماران تاثیر مثبتی دارد.
در طراحی دیوارهای سبز می توان از انواع گیاهان استفاده کرد. برخی از افراد اقدام به کشت سبزیجات و گیاهان مختلف در این دیوارها می کنند.
وجود دیوارهای سبز باعث کاهش استرس و افزایش خودباوری در افراد می شود. مناظر طبیعی می توانند خلاقیت افراد را افزایش دهند. این امر موجب بهبود سطح کیفی زندگی آنها می شود.
دیوارهای سبز به عنوان یک عایق عمل می کنند و از انتقال انرژی در فصل سرما و گرما جلوگیری می نمایند. گیاهان در زمستان، به صورت یک عایق مانع از خروج گرما از ساختمان می شوند. در تابستان هم با عملیات فتوسنتز، تبخیر، تعریق و ایجاد سایه، هوا را خنک می کنند. علاوه بر این، مقدار دی اکسید کربن کمتری در هوا منتشر و از تغییرات آب و هوایی کره زمین جلوگیری می کنند.
با استفاده از دیوارهای سبز می توان به صورت بهینه از فضای دیوارها استفاده کرد. این دیوارها شرایط رشد و پرورش گیاهان دارویی، میوه ها و سبزی ها را در یک فضای کوچک فراهم می نمایند.
مشکلات و معایب دیوار سبز
دیوار سبز در کنار مزایای فراوانی که برای انسان و محیط زیست دارد، با مشکلاتی همراه است.
امکان صدمه دیدن کف یا دیوار
ممکن است سیستم آبیاری به دقت طراحی نشده باشد. نفوذ آب به دیوارها و کف می تواند باعث پوسیدگی شود. افزایش وزن سازه، هزینه های زیادی را به افراد تحمیل می کند. در این صورت احتمال نشست ساختمان وجود دارد. سیستم های هوشمند آبیاری و کنترل دما، گزینه ی مناسبی برای جلوگیری از بروز این مشکل هستند.
به هم ریختگی در فضای داخلی
ریختن آب و خاک بر روی زمین می تواند باعث بی نظمی شود. این مورد زمانی بیشتر اهمیت پیدا می کند که در منزل، کودک خردسال یا حیوان خانگی داشته باشید. استفاده از سیستم های هوشمند می تواند مانع از بهم ریختگی فضا شود.
نگهداری سخت
یکی از معایب و مشکلات دیوارهای سبز، عملیات نگهداری از آنها است. یک گرین وال طبیعی به آبیاری، زهکشی، هرس و تعویض دوره ای گیاهان نیاز دارد. البته شرکت هایی وجود دارند که در این زمینه خدمات تخصصی را ارائه می دهند. ویدکو گرین یکی از این شرکت ها است که می توانید از خدمات آن استفاده کنید.
ورود حشرات
افزایش رطوبت خاک دیوار سبز موجب رشد حشرات می شود. سنسورهای هوشمند می توانند از طریق کنترل دقیق رطوبت خاک، از این امر جلوگیری کنند.
انواع دیوار سبز
دیوارسبز با توجه به اندازه و محل اجرا به دو دسته دیوار سبز داخلی و خارجی تقسیم بندی می شود.
دیوار سبز خارجی (بیرونی) :
این دیوارها در فضای بیرون ساختمان ها ایجاد می شوند. معمولا هدف از اجرای آنها، افزایش زیبایی فضا است. البته اگر به صورت صحیح و اصولی اجرا شوند، می توانند در مصرف انرژی صرفه جویی کنند. ضمن اینکه مانع از هدر رفت آب می شوند. با این حال، در بیشتر مواقع به منظور ایجاد مناظر سبز در محیط های شهری به کار می روند. نوسانات آب و هوایی می تواند به این دیوارها و گیاهان آن آسیب وارد کند. بنابراین در طراحی گرین وال های بیرونی از گیاهان سازگار با شرایط محیطی منطقه استفاده می کنند تا در برابر تغییرات آب و هوایی مقاومت نمایند.
دیوار سبز داخلی :
این نوع دیوار سبز را در فضای داخلی ساختمان اجرا می کنند. اندازه این نوع گرین وال به مقدار فضای موجود بستگی دارد. از دیوارهای سبز هوشمند در فضای داخل ساختمان استفاده می کنند. در ساختار این دیوارها از گیاهان گرمسیری استفاده می شود که در فضای بیرون دوام نمی آورند.
انواع دیوار سبز زنده
این دیوارها که با نام باغ فرانسوی هم شناخته می شوند، بیش از 30 سال پیش توسط پاتریک بلان (گیاه شناس و هنرمند فرانسوی) ایجاد شدند. در برخی از مدل های این گرین وال، قاب، کود ویژه، سیستم آبیاری اتوماتیک، پانل ضد آب و ... وجو دارند. قاب هایی که در ساختار این نوع دیوار سبز وجود دارند، صدمه ای به دیوار وارد نمی کنند. این قاب ها بسیار سخت هستند و دارای حمایت ساختاری می باشند. در بین ساختمان و پنل، فضایی برای عبور هوا وجود دارد. این فضا شرایطی را فراهم می کند تا ساختمان نفس بکشد. عایق بندی گرین وال موجب می شود تا ساختمان آسیب نبیند.
از مدل های مختلف دیوار سبز زنده می توان به دیوار سبز مدولار، دیوار سبز نمدی، شبکه ای ، هیدروپونیک و ... اشاره کرد.
لوازم دیوار سبز
1- گیاهان دیوار سبز
مهم ترین قسمت دیوار سبز، گیاهان آن است. برای انتخاب گیاهان باید به نیازهای آنها توجه نمود. برخی از گیاهان مقاوم هستند و با آب و هوای منطقه سازگار می باشند. از این نوع گیاهان می توان در دیوارهای سبز خارجی استفاده کرد. در حالی که گونه های دیگری از گیاهان وجود دارند که در مقابل نوسانات دمایی مقاومتی نمی کنند و آسیب می بینند. این گیاهان، گزینه ی مناسبی برای استفاده در دیوارهای سبز داخلی هستند. دسته ای از گیاهان هم به نور بیشتری نیاز دارند. برای این گیاهان می توان از نورهای مصنوعی استفاده کرد.
2- گلدان دیوار سبز
گلدان ها، وسایلی هستند که برای کاشت گیاه به کار می روند. امروزه گلدان ها با طرح ها و رنگ های مختلف در بازار به فروش می رسند.
ریشه های گیاهان مختلف می توانند در این گلدان ها به اندازه کافی رشد کنند. طراحان دیوار سبز با توجه به نوع طراحی از اندازه های مختلف گلدان استفاده می کنند. آنها برای اینکه بتوانند یک دیوار سبز زیبا و چشم نواز طراحی کنند، از رنگ ها و اندازه های مختلف گلدان بهره می برند. دقت در به کار گیری گلدان های مناسب و نیز تنالیته رنگی برگ های گیاهان موجب می شود تا یک اثر هنری منحصر به فرد خلق نمایند. تراکم گیاهانی که در دیوارهای سبز به کار می روند با هم متفاوت می باشد. گلدان های به کار رفته در دیوار سبز، به صورت مجزا از یکدیگر قرار دارند و امکان تعویض آنها وجود دارد. برای اینکه فرایند انتقال آب به خوبی صورت گیرد، از یک سیستم زهکشی هوشمند استفاده می کنند.
لوازم جانبی گلدان دیوار سبز
لوازم جانبی گلدان دیوار سبز شامل قلاب های نگهدارنده روی بدنه گلدان، فیلتر آب، زهکش، صافی کف گلدان و فیکسچرها می شوند.
- قلاب های نگهدارنده روی بدنه گلدان :
تعداد این قلاب ها 6 عدد است که در قسمت پشتی بدنه گلدان قرار دارند. با وجود این تجهیزات، ضریب ایمنی گلدان در ارتفاع بالا افزایش می یابد. این قلاب ها باعث می شوند تا گلدان ها به راحتی بر روی پنل فلزی دیوار سبز قرار بگیرند. به این ترتیب، احتمال سقوط گلدان به صفر می رسد.
- فیلتر آب :
وظیفه فیلتر آب که در قسمت بالایی گلدان قرار دارد، تقسیم بندی مناسب آب ورودی به گلدان می باشد.
- زهکش :
در قسمت کف گلدان ها یک لوله وجود دارد که آب اضافی را به گلدان پایینی منتقل می کند. با این کار میزان هدر رفت آب کاهش می یابد. هنگامی که آب اضافی به گلدان انتهایی می رسد، به وسیله ی سیستم لوله کشی تخلیه می شود. برای صرفه جویی در مصرف آب و استفاده بهینه از آن می توان این آب را برای آبیاری مجدد به کار برد.
- صافی کف :
صافی هایی که در کف گلدان وجود دارند به زهکشی بهتر آب کمک می کنند. علاوه بر این، شرایطی را فراهم می کنند تا از آب باقی مانده در ته گلدان ها استفاده بهتری شود. مقداری آب درون این صافی ها ذخیره می شوند و برای تغذیه خاک گلدان به کار می روند. این صافی ها از ریزش خاک به گلدان های پایینی در زمان آبیاری جلوگیری می کنند.
- فیکسچرها :
این تجهیزات نقش مهمی در امنیت گلدان ها دارند. با استفاده از فیکسچرها می توان گلدان ها را در ارتفاعات مختلف نصب کرد. سازندگان دیوارهای سبز گلدانی برای محکم نگه داشتن گلدان ها از بازوهای آنتی لیفت استفاده می کنند.
3- پنل دیوار سبز
پنل های گرین وال را با استفاده از فلزات و فولاد مسوار می سازند. به همین علت بسیار مقاوم و محکم هستند. برای نصب پنل ها بر روی دیوار از پیچ و رولپلاک استفاده می شود. در نهایت، گلدان ها را بر روی آن قرار می دهند. هر پنل فلزی 44 سانتی متر عرض و 100 سانتی متر طول دارد. بر روی هر یک از پنل های دیوار سبز 8-12 گلدان نصب می شود. تراکم دیوار سبز در این دو حالت متفاوت می باشد.
4- تجهیزات آبیاری
بهترین روش برای آبیاری دیوار سبز، استفاده از سیستم هوشمند و اتوماتیک است. این سیستم ها می توانند با دقت زیادی عملیات آبیاری خاک را کنترل نمایند. تجهیزاتی که در این سیستم وجود دارند شامل شیلنگ های قطر 16 و رابط های T شکل می شوند. علاوه بر این موارد، شیر برقی هم در این سیستم آبیاری به کار می رود که امکان تنظیم زمان و مقدار آبیاری را فراهم می کند. طراحان دیوار سبز با توجه به ابعاد آن، از شیلنگ ها و رابط های آبیاری به دو صورت افقی و عمودی استفاده می کنند. سیستم های خودکار آبیاری نقش مهمی در صرفه جویی آب دارند. از دیگر مزایای سیستم آبیاری اتوماتیک می توان به استفاده بهینه از زمان و سیستم زهکشی مناسب اشاره کرد.
کارشناسان توصیه می کنند که برای آبیاری دیوار سبز از روش قطره ای استفاده شود. اجزای به کار رفته در سیستم قطره ای شامل پمپ، اتصالات، شیرهای باز و بست آب، نازل قطره چکان و لوله های آبرسانی می شوند. یکی از نکات مهمی که در زمان جانمایی گلدان ها در دیوار سبز باید به آن توجه شود، دسترسی به ورودی و خروجی آب است. در صورت وجود این دسترسی، نیازی به حوضچه آبرسانی نیست. اما اگر این دسترسی کم باشد یا اصلا وجود نداشته باشد، گلدان ها نیاز به حوضچه آبرسانی دارند. این حوضچه میزان آبیاری سیستم در زمان را معین می کند. تشخیص زمان بندی بر عهده کارشناس می باشد. امکان تنظیم این دستگاه برای گیاهان و فصل های مختلف وجود دارد.
5- لوازم مورد نیاز برای نورپردازی
اگر نور موجود در محیط برای رشد گیاه کافی نباشد، از نور مصنوعی استفاده می کنند. البته گاهی اوقات استفاده از نور مصنوعی برای زیبایی و جلوه گری بیشتر دیوار سبز می باشد. طراحان دیوار سبز برای نورپردازی از انواع پروژکتورها و وال واشر استفاده می کنند. با نصب این تجهیزات بر روی دیوارها و سقف و یا در لابلای گل ها و گیاهان به زیبایی بیشتر دیوار سبز کمک می کنند. نور و حرارت پروژکتورها ممکن است به گیاهان آسیب وارد کند. به همین علت باید فاصله ی مناسبی بین پروژکتور و گیاه وجود داشته باشد. طراحان دیوارهای سبز برای اجرای یک نورپردازی اصولی به نوع رنگ ها، محل ایجاد سایه ها، مقدار و زاویه تابش نور، تلاقی نورها و ... دقت می کنند.
عوامل موثر در انتخاب گیاهان دیوار سبز
- اقلیم منطقه :
گیاهانی که برای دیوار سبز انتخاب می شوند باید با شرایط آب و هوایی و اقلیم منطقه سازگار باشند. در زمان انتخاب این گیاهان باید به شدت نور، دما، مقدار بارندگی، آبیاری، ارتفاع منطقه و ... توجه نمود.
- نوع گیاه :
بهتر است در ساختار گرین وال خود از گیاهان بومی منطقه استفاده کنید. این گیاهان با آب و هوای منطقه سازگار هستند. می توان از گیاهان همیشه سبز استفاده کرد. با این کار دیوار سبز شما در تمام فصل، سر سبزی و زیبایی خود را حفظ می کند. در مورد استفاده از گیاهان خزنده، رونده و یا بالارونده با یک متخصص مشورت کنید.
مراقبت از دیوار سبز
باید همواره به نیازهای گیاه توجه نمود. این نیازها شامل مقدار آبیاری، نور، آفات، بیماری ها، کمبود مواد غذایی و ... می شوند. پس از اجرای دیوار سبز لازم است تا در فواصل زمانی معین به گیاهان آن رسیدگی کرد. این کار باعث افزایش طول عمر گرین وال می شود.
نگهداری از دیوار سبز
نگهداری از دیوار سبز بسیار اهمیت دارد. هر چقدر بهتر از گیاهان مراقبت شود، ماندگاری دیوار سبز افزایش می یابد.
- گیاهان حساس :
برخی از گیاهانی که در دیوار سبز به کار می روند در مقابل سرما حساس هستند و به خواب می روند. برای محافظت از آنها در فصل سرد از پوشش های مناسب استفاده نمایید.
- آبیاری :
یکی از مهم ترین موارد در افزایش ماندگاری دیوار سبز، آبیاری آن می باشد. زمانی که گیاه، آب کافی را دریافت می کند، شاداب و سرحال است. نکته مهم دیگر که باید به آن توجه شود، کیفیت آب آبیاری و میزان املاح آن است. برخی از گیاهان نسبت به شوری آب حساس هستند، گروهی بی تفاوتند و برخی مقاوم می باشند. دقت داشته باشید که گیاهانی را برای دیوار سبز انتخاب کنید که از نظر نور، دما، آب و شرایط آب و هوایی به هم نزدیک تر هستند.
- کود :
با گذشت زمان، گیاه تمام مواد معدنی موجود را مصرف می کند. بنابراین برای اینکه همچنان رشد کند باید تغذیه شود. برای این منظور می توان از کودهای گیاهی مناسب استفاده کرد.
سوالات متداول دیوار سبز
برآورد هزینه دیوار سبز بسته به هیدروپونیک، کابلی و گلدانی بودن ، قیمت های متفاوتی در اجرا خواهند داشت. از دیگر عوامل تاثیر گذار در قیمت دیوار سبز ، استراکچر و محل نصب دیوار می باشد. به صورت کلی بررسی قیمت دیوار سبز به موارد زیر بستگی دارد .
● نوع و ساختار اجرا: اینکه دیوار سبز به صورت هیدروپونیک ،گلدانی یا به شکلی دیگر نصب می شود.
● محل قرارگیری: دیوار سبز در قسمت داخل ساختمان یا بیرون از آن نصب می شود.
● ابعاد و اندازه دیوار سبز : هزینه های نیروی انسانی همگی بستگی به اندازه و ابعاد دیوار سبز دارند. حتی دسترسی و ارتفاع می تواند در قیمت دیوار سبز تاثیر گذار باشد.
● تجهیزات فیزیکی مورد نیاز : دستگاه ها و پمپ های مورد نیاز جهت آبیاری ، نور پردازی و تامین نور های مصنوعی نیز از جمله موارد تعیین کننده در قیمت تمام شده دیوار سبز می باشند .
● انتخاب گیاهان دیوار سبز: انتخاب گیاهان در دیوار سبز یکی از مهم ترین بخش های تاثیر گذار در هزینه های تمام شده در دیوار سبز می باشند .
سوالی که مطرح می شود آیا دیوار سبز بر کیفیت هوا موثر است؟
دیوارهای سبز داخلی ، علاوه بر تاثیرات مثبت روحی و روانی، می توانند تاثیرات مثبتی بر ساختار و کیفیت هوای محیط اطراف خود داشته باشند. برخی از گیاهان باعث تصفیه هوای محیط می شوند. بگونه ای که این ریشه ها از مواد شیمیایی به عنوان مواد مغذی استفاده کند. اثبات شده است که کیفیت هوا به بهبود هوشیاری و توانایی های شناختی افراد نیز منجر می شود.
یکی از عناصر اصلی و تاثیرگذار در ایجاد محیطی پرنشاط ، به ویژه در ساختمان های اداری، ایجاد مکان محیطی آرام بخش است تا استرس ناشی از عوامل خارجی را کاهش دهد.
از آنجایی که انسان موجودی برخاسته از طبیعت است و طبیعت در فطرت آن بسیار تاثیر گذار است، ایجاد دیوار های سبز در داخل محیط زندگی و کار می تواند بسیار مثمر ثمر باشد.
دیوار های سبز اجازه نمی دهند تا نور خورشید به صورت مستقیم به سطح دیوار بتابد. علاوه بر این مانع از انتقال حرارت و گرما به داخل محیط می شوند. این دیوارها در زمستان، با ایجاد حد فاصل بین سرما و پوسته دیواره، از هدر رفت انرژی گرمایی داخل محیط جلوگیری می کنند
بله. دیوارهای سبز بسته به نوع ساختار، عایق مناسبی برای صدا و امواج نیز می باشند. برگ گیاهان به عنوان یک ساختار فیزیکی منعطف ، این قابلیت را دارند تا امواج صوتی را دفع نموده و باعث جلوگیری از نفوذ صدا بین دو محیط شوند.
